ده پرسش از دیدگاه جامعه‌شناسی
Ten questions: a sociological perspective
انسان چیست؟ هوش کلید انسانیت است یا زبان، جامعه و فرهنگ؟ جامعه چطور ساخته می‌شود؟ آیا ترس و زور است که ما را در کنار هم قرار داده یا فقط دوست داریم با دیگران باشیم؟ چرا مردم در جامعه نابرابرند؟ آیا ساختن جامعه‌ای برابر امکان دارد؟ آیا انسان آزاد است؟ اصلاً آزادی چیست؟چرا تیره‌روزی در جهان وجود دارد؟ آیا تیره‌روزی اجتناب‌ناپذیر است؟ آیا فرد می‌تواند در این جهان بزرگ اجتماعی، تغییری ایجاد کند یا این تنها نگاهی آرزومندانه است؟ و در آخر، جامعه‌شناسی برای این پرس...
توضیحات
انسان چیست؟ هوش کلید انسانیت است یا زبان، جامعه و فرهنگ؟
جامعه چطور ساخته می‌شود؟ آیا ترس و زور است که ما را در کنار هم قرار داده یا فقط دوست داریم با دیگران باشیم؟
چرا مردم در جامعه نابرابرند؟ آیا ساختن جامعه‌ای برابر امکان دارد؟
آیا انسان آزاد است؟ اصلاً آزادی چیست؟
چرا تیره‌روزی در جهان وجود دارد؟ آیا تیره‌روزی اجتناب‌ناپذیر است؟
آیا فرد می‌تواند در این جهان بزرگ اجتماعی، تغییری ایجاد کند یا این تنها نگاهی آرزومندانه است؟
و در آخر، جامعه‌شناسی برای این پرسش‌ها و بسیاری پرسش‌های بنیادین دیگر چه پاسخی دارد؟
پرسش‌های بالا برخی از قدیمی‌ترین و ماندگارترین پرسش‌هایی‌اند که سال‌هاست اندیشمندان بسیاری برای پاسخ به آن‌ها کوشیده‌اند؛ پرسش‌هایی که با وجود پاسخ‌های گوناگونی که در طول تاریخ به آن‌ها داده شده، همچنان پابرجایند و احتمالاً در آینده نیز همواره مطرح خواهند بود. کتاب «ده پرسش از دیدگاه جامعه‌شناسی» تلاش می‌کند با پرداختن به ده پرسش از این دست و از خلال گفتگو با این مسائل بنیادین، خواننده را با رویکرد جامعه‌شناختی به-عنوان یک شیوۀ تفکر و نگریستن به جهان و پژوهش دربارۀ آن، آشنا کند. نویسنده در این راستا هم رویکردهای کلاسیک جامعه‌شناسی و هم پژوهش‌های معاصر را مورد استفاده قرار می‌دهد، به گونه‌ای که مخاطب در پایان با نظریه‌های جامعه‌شناسان از 150 سال گذشته تاکنون در رویارویی با این پرسش‌ها آشنا می‌شود. درواقع او فقط به این پرسش‌ها پاسخ نمی‌دهد، بلکه از دل مواجهه با آن‌ها، مسائل پیچیدۀ جامعه‌شناسی را با زبانی گویا شرح می‌دهد؛ رویکردی لذت‌بخش برای آشنایی پایه با بینش جامعه‌شناسانه در مواجهه با مسائل انسانی، که به عقیدۀ شارون با فراتر بردن آموزش از گردآوری و انباشت واقعیت‌ها، شور و هیجانی به ارمغان می‌آورد که اغلب در یادگیری نادیده گرفته می‌شود.
پروفسور جوئل شارون استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه ایالتی مورهد در دانشگاه مینسوتای آمریکا بود که علاوه بر مبانی جامعه‌شناسی، قدرت اجتماعی، روان‌شناسی اجتماعی و نظریۀ اجتماعی از دیگر حوزه‌های خاص مورد علاقۀ وی بودند. کتاب «ده پرسش از دیدگاه جامعه‌شناسی» او که در زمرۀ کتب مبانی جامعه‌شناسی می‌گنجد، نخستین بار در سال 1998 در آمریکا منتشر شد. نویسنده در چاپ دوم، پی‌گفتاری به کتاب می‌افزاید که درواقع پرسش یازدهم آن است، پرسشی بنیادین دربارۀ علم جامعه‌شناسی که به عقیدۀ بسیاری، طرح آن کاملاً به‌هنگام بود: «آیا ما باید دربارۀ افراد به تعمیم بپردازیم؟». حدود دو سال بعد از چاپ کتاب، نسخۀ فارسی آن با ترجمۀ منوچهر صبوری از ویراست سوم، توسط نشر نی منتشر شد و اکنون به چاپ بیست‌ودوم رسیده است.
کتاب ده فصل و یک پی‌گفتار دارد که در هریک به یکی از پرسش‌ها پرداخته می‌شود. فصل اول با پرسش «جامعه-شناسان چگونه جامعه را مطالعه می‌کنند؟» به توضیح مسئلۀ پژوهش در دنیای اجتماعی می‌پردازد. در فصل دوم در پاسخ به سوال «معنای انسان بودن چیست؟»، دربارۀ طبیعت انسانی، جامعه و فرهنگ بحث می‌شود. فصل سوم با عنوان «جامعه چگونه به وجود می‌آید؟» اساس نظم اجتماعی را در جامعه‌شناسی توضیح می‌دهد. فصل چهارم سعی می‌کند به این سوال پاسخ بدهد که «چرا مردم در جامعه نابرابرند؟». در فصل پنجم، در پاسخ به پرسش «چرا به آنچه می‌کنیم اعتقاد داریم؟»، از خلق واقعیت اجتماعی سخن به میان می‌آید و مقولاتی چون فرهنگ، عقیده و... به میان می‌آیند. فصل ششم به یک سوال سادۀ دشوار می‌پردازد -«آیا انسان‌ها آزادند؟»- و از این طریق حول امکان آزادی در جامعه به بحث می‌پردازد. مفهوم قوم‌مداری در فصل هفت در پاسخ به پرسش «چرا همه نمی‌توانند مانند ما باشند؟» مطرح می‌شود و مفاهیمی چون ارزش و جایگاه آن در جهان اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در فصل هشتم، در پاسخ به پرسش «چرا تیره‌روزی در جهان وجود دارد؟»، جامعه به‌عنوان منشأ مهم مسائل انسانی در نظر گرفته می‌شود و به سازوکارهای ایجادکنندۀ پیامدهای منفی آن پرداخته می‌شود. فصل نهم با پرسش «آیا فرد به راستی دگرگونی ایجاد می‌کند؟»، پیرامون مسئلۀ عاملیت و دگرگونی اجتماعی بحث می‌کند و در نهایت در فصل دهم، آخرین پرسش مستقیماً به اهمیت خود جامعه‌شناسی می‌پردازد: «آیا جامعه‌شناسی مهم است؟». در انتها، پی‌گفتار کتاب با سوال اساسی «آیا باید دربارۀ افراد به تعمیم بپردازیم؟»، سعی در توضیح آن دارد که چگونه علوم اجتماعی ما را از تفکرات قالبی دربارۀ انسان‌ها بازمی‌دارد و اتفاقاً به وسیلۀ طبقه‌بندی و تعمیم درست، شناخت بهتر را ممکن می‌سازد.
اما این کتاب برای چه کسانی مناسب است؟ شارون در پیشگفتار دربارۀ آن اینگونه توضیح می‌دهد: « جامعه‌شناسی یک دیدگاه -یعنی شیوۀ تفکر، نگریستن به جهان و پژوهش درباره آن است. جامعه‌شناسی توجه خود را به انسان به منزلۀ عضو جامعه متمرکز می‌کند. بنابراین برای همه ما که می‌خواهیم بدانیم کی هستیم، مسائل جامعه‌شناسی باید اهمیت داشته باشد. کتاب «ده پرسش از دیدگاه جامعه‌شناسی» برای دانشجویانی نوشته شده است که درس‌های مبانی جامعه‌شناسی را فرامی‌گیرند و نیز برای دانشجویانی که وقت کافی برای گذراندن دورۀ کامل جامعه‌شناسی را ندارند اما می‌خواهند بفهمند جامعه‌شناسان چگونه می‌اندیشند. برای جامعه‌شناسانی نوشته شده است که به علت اشتغال در کارهای آموزشی و پژوهشی گاهی فراموش می‌کنند که جامعه‌شناسی تا چه اندازه هیجان‌انگیز است و برای منتقدان جامعه‌شناسی که انتقادهایشان اغلب بی‌پایه است. برای معلمان انگلیسی، فیزیک‌دان‌ها، روان‌شناسان، هنرمندان، شاعران و محققانی که در زندگی خود با همان پرسش‌ها سروکار دارند، اما رویکردهایشان متفاوت است و برای همه مردمی که به آموزش ارج می‌نهند و مانند یونانیان باستان بر این باورند که «زندگیِ نیازموده، ارزش زیستن ندارد.»»
منبع: متن کتاب
-
نگاهی به رشته
-
منابع
- کتاب
- مجله
- پروژه پژوهشی
نهادها
برنامه درسی
چندرسانه ای